انواع پژوهش در پژوهش در عملیات کدامند ؟
در یک دستهبندی عمومی ، اگر پژوهش برای حل مسائل مشخص و موجود انجام شود نوع پژوهش از جهت خروجی ، کاربردی خواهد بود و اگر توسعه تئوریها و روشهای عمومی برای تولید دانش هدف باشد نوع پژوهش ، محض خواهد بود .
با هدف تدوین روش پژوهش برای پژوهش در عملیات ، در اینجا دستهبندی عملیتری از انواع پژوهش در پژوهش در عملیات ارائه میکنیم . در این دستهبندی سه نوع پژوهش قابل تشخیص است :
1- حل مسائل واقعی .
2- توسعه مدل یا روش حل برای مسائل کلاسیک .
3- توسعه تئوریها یا فنون عمومی .
در حل مسائل واقعی ، متخصص پژوهش در عملیات با مسالهای مربوط به یک عملیات در حال اجرا روبروست . صرفنظر از اینکه مشکل چه باشد و چگونه توسط سفارشدهنده مطرح شده باشد ممکن است از دیدگاه پژوهش در عملیات ناشناخته بوده و به درستی تعریف نشده باشد یا چیزی به غیر از آنچه باشد که مدنظر سفارشدهنده است ؛ بنابراین تعریف مساله در این نوع پژوهش از اهمیت بالایی برخوردار است . واقعی بودن مساله ضرورت دقت در تعیین مفروضات ، جمعآوری دادهها ، تعیین پارامترها و روابط و تدوین اهداف عملیات و شاخصهای اثربخشی را دوچندان مینماید . عوامل اشاره شده نقش تعیینکنندهای در تعریف مساله و دستیابی به راهحل دارند . راهحل پیشنهادی در حل مسائل واقعی زمانی ارزشمند است که بتواند در عمل پیاده شود . یعنی تطبیق و تعدیل راهحل پژوهش به شکلی که به راهحل عملیاتی و واقعی منجر شود بسیار مهم است .
مسائل کلاسیک ، مسائلی هستند که به دلیل تشابه در بسیاری از عملیات مختلف ، پژوهشهای متعدد برای ارائه راهحل و دارا شدن سابقه علمی در کتابها و مقالههای مربوط به پژوهش در عملیات ، به شکل کلاسیک درآمدهاند . مساله فروشنده دورهگرد ، مساله مسیریابی وسایل ترابری ، مسائل برش و چیدمان ، تعادل خط مونتاژ ، مساله زمانبندی خدمه پرواز ، مساله تخصیص مضاعف و زمانبندی کارگاهی از مسائل کلاسیک به شمار میآیند ؛ این مسائل کاملا شناختهشده هستند . اهداف ، شاخصهای اثربخشی ، محدودیتها و قیود ، پارامترها و مفروضات هر یک از مسائل کلاسیک مشخص و روشن هستند . خصوصیات راهحل ، مشخص و به صورت مستقیم قابل کاربرد در موارد واقعی هستند . نیازی به جمعآوری دادههای واقعی نیست و دادههای فرضی که به شرایط واقعی این نوع مسائل شبیه باشد کفایت میکند ؛ در حل این نوع مسائل ، پژوهشگر با توسعه مدلی از مساله ، روش حل مساله یا هر دو روبروست .
در توسعه تئوریها یا فنون عمومی ، حل مساله واقعی یا کلاسیک مدنظر نیست بلکه پژوهشگر قصد دارد تئوریهای جدیدی را در قالب قضایا و روابط برای مفاهیم ، اصول و فنون موجود بیان دارد یا فن جدیدی را برای استفاده در حل مدلها ابداع نماید . در اینجا هدف کاربرد نتایج پژوهش در حل مسائل نیست (اگر چه ممکن است از آنها استفاده شود) بلکه تولید دانش در حوزه پژوهش در عملیات است . در این نوع پژوهش ، پژوهشگر با تعریف مساله ، جمعآوری دادهها ، مدلسازی و کاربرد نتایج حل مدل روبرو نیست و بنابراین روش پژوهش متفاوت و کمتر قابل مستندسازی خواهد بود .
همانطور که مشاهده میشود روش پژوهش در هر دسته متفاوت از دیگر دستهها خواهد بود . دسته اول و دوم براساس تعاریف ، پژوهش کاربردی هستند اما ممکن است پژوهشهای دسته اول منجر به انجام پژوهشهای دسته دوم و سوم و پژوهش دسته دوم منجر به پژوهش دسته سوم گردد ؛ پژوهش در دسته سوم ، پژوهش از نوع محض است .
سلام
امروز عجب کلاس ریاضی داشتیم چیز هایی رو دیدم که اصلا انتظارشو نداشتم .ادم اون لحظه اس که دلش می خواد کله ی طرف رو بکنه
البته خوشبختانه مثل این که قراره کلاس هامون رو از هم جدا کنن
(یه قول رکت انگولار کف رو برین تو کارش)
اما خداییش باید سعی کنیم که یه کلاس عالی داشته باشیم و این که یه سری از بهمنی ها رو هم کنترل کنیم مثل همونی که امروز واسه استاد از اون پشت داد زد جون والا من که از خجالت و ناراحتی مردم . و این که باید خوب بخونیم تا ترم بعد به سرنوشت اونا دچار نشیم و این که البته و ۱۰۰ البته به همون سردری که هممون ارزوشو داریم برسیم( همونی رو میگم که فراموش شده)
به امید این که همه ی بهمنی ها موفق باشن
هدف پژوهش در عملیات چیست ؟
1- حل مسائل عملیاتی
2- حل مسائل عملیات سیستمهای شامل انسان ، ماشین ، مواد ، انرژی ، اطلاعات و پول .
3- حل مسائل تصمیمگیری
عملیات عبارتست از مجموعهای از چند یا تعداد زیادی عمل یا وظیفه مستقل مربوط به مواد خام ، انسان و ماشینها که وقتی در کنار هم قرار میگیرند ساختار منسجمی را تشکیل میدهند که از آن عملی در راستای اهداف بزرگتر و وسیعتر حاصل میشود (ساعتی ،1988) . موردیک و مانسون (1986) عملیات را چنین تعریف مینمایند : عملیات عبارتست از مجموعهای از عناصر کاری که منجر به تغییر ارادی خصوصیات فیزیکی یا شیمیایی یک شیء ، مونتاژ یا دمونتاژ اجزاء ، تنظیم و آمادهسازی عملیات دیگر ، حمل ونقل ، بازرسی ، بایگانی یک شیء یا ثبت دادهها میگردند ؛ همچنین عملیات زمانی اتفاق میافتد که تلاش فکری در خصوص اجزاء یک مساله پیچیده یا برای یک مساله ساده بکار رود .
موردیک و مانسون (1986) سیستم را چنین تعریف مینمایند : سیستم عبارتست از مجموعهای از عناصر سازمان یافته دارای اثر متقابل که از طریق انجام عملیات روی دادهها ، اطلاعات ، انرژی ، ماده یا ارگانیسمها در یک فاصله زمانی برای تولید اطلاعات ، انرژی ، ماده یا ارگانیسمها به عنوان خروجی ، هدف یا اهداف مشترکی را دنبال میکند .
مسائل عملیاتی و عملیات سیستمها مسائلی هستند که در اجرا ، کنترل ، هدایت ، هماهنگی ، تنظیم ، برنامهریزی ، زمانبندی ، بهینهسازی و بهبود عملیات پیش میآیند . خیلی از نویسندگان بین پاسخهای مسأله و تصمیمها و همچنین حل مسأله و تصمیمگیری تفاوتی قایل نمیشوند . موردیک و مانسون (1986) مسأله و تصمیم را یکی نمیدانند ؛ مسائل هنگامی بروز مینمایند که ما ناراضی هستیم ، هنگامی که چیزی ما را تا آن حد آزار میدهد که احساس میکنیم باید اقدامی صورت دهیم . فعالیت حل مسأله عبارتست از جستجوی راهحلها یا خطمشیهایی که نارضایتی ما را کاهش دهد . معمولا تعداد زیادی راهحل برای یک مسأله وجود دارد که بعضی از آنها بهتر از بقیه هستند ؛ انتخاب از میان این راهحلها یا خطمشیها ، تصمیمگیری است